De kerk Sint-Maria-Magdalena

De stichting van dit heiligdom, gewijd aan Sint Maria Magdalena, gaat terug tot de dertiende eeuw, met de komst van de Broeders van de Barmhartigheid, ook wel saccieten of sachets genoemd, een congregatie uit de franciscaanse familie, belast met de evangelisatie van steden. Sindsdien is het heiligdom geëvolueerd en werd het aan het einde van de vijftiende eeuw een kapel in gotische stijl.

Tijdens de zestiende en zeventiende eeuw werd de geschiedenis van Brussel gekenmerkt door talrijke politieke conflicten met religieuze gevolgen. De Madeleine bleef hier niet van gespaard. Op 13 augustus 1695 werd de kerk getroffen door het bombardement dat werd uitgevoerd door de troepen van de Franse maarschalk Villeroy, gericht op het centrum van Brussel. Het stadhuis bleef gespaard, maar niet de verschillende huizen van de nabijgelegen gilden. Brussel werd snel herbouwd, wat ons vandaag de prachtige Grote Markt oplevert. De kerk zelf werd slechts gedeeltelijk hersteld, omdat ze niet beschikte over de rijke middelen van de koopliedengilden.

Aan het einde van de achttiende eeuw bereikte de Franse Revolutie ook onze regio. De politieke instabiliteit van die tijd beïnvloedde ook het leven van de Kerk. De kapel van de Madeleine werd soms gesloten voor eredienst en soms heropend. In 1841 namen de Redemptoristen de religieuze dienst in de Madeleine weer op en vestigden zich in een aangrenzend klooster.

Kort voor 1900 werd besloten een spoorwegverbinding aan te leggen tussen de Noord- en Zuidstations. De Madeleine werd opgekocht en de omliggende huizen werden onteigend met het oog op sloop. Maar de twee wereldoorlogen vertraagden het project. Intussen, in 1924, kon dankzij de komst van de Assumptionisten de eredienst hervat worden. In 1937 introduceerden zij de devotie tot Sint Rita, die een kloosterzuster was van dezelfde augustijnse familie. Zij werden ook gesteund door trouwe vrienden van de Madeleine, die zorgden voor de bescherming van het gebouw als architecturaal erfgoed.

Begin jaren vijftig werd er opnieuw gesproken over de noodzakelijke realisatie van de spoorwegverbinding en de bouw van het Centraal Station. Maar het project was licht gewijzigd. De werkzaamheden zouden hoger dan oorspronkelijk gepland worden uitgevoerd, waardoor de huizen die vroeger waren onteigend wellicht niet onteigend hadden hoeven te worden. De kapel werd zo gered van volledige sloop.

Maar het gebouw verkeerde in slechte staat en om het te behouden was een volledige restauratie nodig.

Drie instanties waren betrokken: het “Office de la Jonction”, eigenaar van de kapel, de Dienst Monumenten en Landschappen die het beschermingsbesluit bezat, en de Stad Brussel die droomde van brede verkeersaders voor het autoverkeer en voorstelde het gebouw te verplaatsen. Tussen deze instanties hadden de religieuzen niets te zeggen! Toch zouden zij waardevolle bemiddelaars blijken.

Voorstellen voor herbouw slaagden niet. Uiteindelijk werd een restauratieproject goedgekeurd dat de barokke gevel en een muur van de kapel Sint-Anna moest integreren, oorspronkelijk gelegen op enkele passen van de Madeleine. De restauratie werd toevertrouwd aan architect Simon Brigode. Om de kerk haar oorspronkelijke 15e-eeuwse uiterlijk terug te geven, liet hij zich inspireren door gravures die gemaakt waren na het bombardement van 1695.

Op 21 november 1958 werd de gerestaureerde kerk ingehuldigd tijdens een plechtige viering onder voorzitterschap van mgr. J. Suenens.

De religieuzen van de Assumptie die sinds 1924 in deze kerk aanwezig zijn, nemen de vernieuwing van het interieur en de glas-in-loodramen van de kerk op zich. Op advies van Simon Brigode nemen ze contact op met Michel Martens, glazeniersmeester uit Brugge, voor de realisatie van de glas-in-loodramen in het koor van de kerk. De contacten verlopen vlot. De eerste datum is 9 september 1957. Er wordt vrij snel beslist over het thema: de geschiedenis van de verlossing door de figuur van Sint-Maria Magdalena. Een jaar later, bij de inhuldiging, is alles gereed. De glas-in-loodramen zijn geplaatst. De nieuwe orgels, vervaardigd door het bedrijf Verschueren, kunnen klinken, een standbeeld van Sint-Rita wordt op haar sokkel geplaatst in de kapel die aan haar is gewijd. Een icoon van de Maagd, “Salus populi romani” (“Bewaring van het Romeinse volk”) krijgt een plaats boven een zijaltaar. Recente toevoegingen zijn twee iconen van Luisanna Garau (Italië), geplaatst aan de kruis in het koor en het icoon van de Drie-eenheid links van het koor. Het huidige altaar is ook recent (2010). Het is het werk van beeldhouwer Michel Smolders, die ook het standbeeld van pater Damien maakte dat in een van de zijbeuken staat.